21 nov Samen kiezen voor de beste behandeling bij borstkanker

Zorgverleners die borstkankerpatiënten behandelen zetten zich iedere dag in om patiënten de meest optimale behandeling op maat te geven met de hoogste kwaliteit van leven tijdens en na borstkanker. Zij doen er alles aan om de patiënt een gelijkwaardige gesprekspartner te laten zijn en mee te laten beslissen over deze behandeling. De enquête van Pointer, waaruit blijkt dat sommige vrouwen na een amputatie zonder borstreconstructie zich niet altijd begrepen en of gehoord voelen, benadrukt het belang van open communicatie en samen beslissen in de spreekkamer. De Nederlandse Vereniging voor Oncologisch Chirurgie (NVCO) betreurt het dat een deel van de vrouwen uit de Pointer enquête zich niet gehoord voelt.

De behandeling van borstkanker is complex en wordt uitgevoerd door verschillende disciplines. Vaak is een operatie slechts een van de onderdelen van de behandeling en moet een vrouw ook bestraald worden en/of chemotherapie/ hormoontherapie ondergaan. Patiënten hebben daarom niet alleen contact met oncologisch chirurgen, maar ook met verpleegkundig specialisten, verpleegkundigen, radiotherapeuten, en medisch oncologen.

Afhankelijk van het behandeltraject kunnen er meerdere keuzemomenten zijn. De eerste keuze die besproken wordt, gaat over de mogelijkheid van een borstsparende operatie. Indien een vrouw voor verwijderen van het de borst kiest of wanneer dit vanwege tumorgrootte of betrokkenheid van de huid nodig is, is er weer een keuze. Deze keuze gaat over het wel of niet direct reconstrueren van de verwijderde borst, dit uitgesteld doen of dit helemaal niet doen.

Voor- en nadelen van alle opties worden voorafgaand aan een keuze besproken. Hierbij is er ook aandacht voor het te verwachten esthetische resultaat van beide operaties. Om een patiënt optimaal te informeren wordt er in veel ziekenhuizen reeds gebruikgemaakt van keuzehulpen, die behandelopties vergelijken en de voor- en nadelen inzichtelijk weergeven. Zo zijn er keuzehulpen die borstsparende en ablatieve behandelingen vergelijken, maar ook wel of geen reconstructie.  Indien een patiënt het wenst wordt vaak een gesprek met de plastisch chirurg aangeboden. Allemaal met het doel om de patiënt zo goed mogelijk te informeren zodat zij zelf een voor haar beste keuze kan maken.

De cijfers uit de NABON Breast Cancer Audit

Jaarlijks krijgen 17000 vrouwen (en soms ook mannen) borstkanker per jaar. Twee derde daarvan krijgt een borstsparende operatie. Een derde – circa 6000 personen – krijgt te maken met een borstamputatie. Daarvan krijgt slechts een derde een reconstructie en twee derde niet. **

De vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt en het samen beslissen is bij het maken van een goede keuze essentieel. Vanuit de NVCO streven wij continu naar verbetering van de communicatie alsook van de keuze-informatie. Om meer inzicht te krijgen in uitkomsten van zorg, wat patiënten en zorgverleners moet helpen betere keuzes te maken, is in mei 2023 het rapport Uitkomstgerichte Zorg Mammacarcinoom* gepubliceerd. Dit rapport heeft als doel het samen beslissen te bevorderen door zes belangrijke beslismomenten te benoemen, waaronder zowel het type borstoperatie (borstsparend of borstamputatie) als reconstructie (direct of uitgesteld, prothese of eigen weefsel).   Daarnaast is recent een landelijke studie (www.decidestudie.com) gestart waarbij wordt geregistreerd hoe de informatievoorziening ten aanzien van de keuze en timing van reconstructie mogelijkheden na het verwijderen van het borstweefsel wordt vastgelegd.

*www.platformuitkomstgerichtezorg.nl

**De ‘pointer’ vragenlijst is ingevuld door 450 vrouwen; slechts 26 % was borstsparend behandeld (landelijk gezien is dit ruim 60 %) ; 74 % onderging een borstamputatie (landelijk gezien slechts ~30 %). Bij de discussie over de resultaten moet hier rekening mee worden gehouden. De NVCO heeft helaas geen inzicht gekregen in de feitelijke inhoud van de enquête. Daarnaast zijn medisch inhoudelijke gegevens van belang voor juiste interpretatie van de uitkomsten en het plaatsen van kanttekeningen.